Czasy przedhistoryczne

Teren gminy Cisek cieszył się zainteresowaniem ludzi już w najdawniejszych okresach przedhistorycznych. Prawdopodobnie pierwsi ludzie przybyli tu przez Bramę Morawską u schyłku starszej epoki kamienia. Około IV tysiąclecia p.n.e. miała miejsce nowa fala migracyjna ludów, która przyczyniła się do gwałtownych przemian w gospodarce tutejszych mieszkańców. Rozwinęło się wówczas rybołówstwo i łowiectwo ptactwa wodnego, a następnie rolnictwo i hodowla. Rozwojowi rolnictwa sprzyjały tutaj żyzne gleby aluwialne i łagodny klimat. Na przełomie 2000 – 1000 lecia p.n.e. istniała tu tak zwana Kultura Łużycka. Nowa rewolucja cywilizacyjna nastąpiła w 600 r. p.n.e., w epoce żelaza, w wyniku której nastąpił ogólny wzrost zamożności mieszkańców tych terenów. Gwałtowne przemiany społeczno – gospodarcze miały także miejsce około 300 – 200 lat p.n.e., kiedy to wysoko ucywilizowane plemiona celtyckie objęły kolonizacją te ziemie.

W pierwszych wiekach naszej ery pojawia się tu rzemiosło i zaczyna rozwijać handel, dzięki położeniu gminy na odgałęzieniu historycznego, handlowego szlaku bursztynowego, prowadzącego z Kalisza, przez Opole i Bramę Morawską do Adriatyku. W tym czasie też odnotowano największy wzrost osady Cisek i Łany.

Nie jest wykluczone, że w czasach Państwa Wielkomorawskiego, Państwa Samona, wymienione tereny były ważnym punktem szlaku tak handlowego jak i wojskowego.
Do czasów testamentu Bolesława Krzywoustego, czyli do 1138 roku ziemie te były we władaniu Państwa Piastów - Polski. W wyniku podziału testamentowego, Śląsk a wraz z nim tereny naszej gminy przypadają rodzinie piastów Śląskich, piastów raciborskich i opolskich, których założyciel ma na imię Mieszko I (Plątonogi). On jest jednym z synów Władysława II (Wygnańca), wnukiem króla Bolesława. Jego panowanie kończy się w 1211 roku.
Mieszko II zwany Otyłym, wnuk Mieszka I, syn Kazimierza I (opolskiego i raciborskiego) sprawia, iż nazwa Cisek najpierw w 1239 roku zaistniała w wyniku aktu darowizny dla rycerzy z Ziemi Świętej - zakonu joanitów z Grobnika i Makowa (nie mylić z Makowem w ziemi krakowskiej). Była to darowizna szlachcica Gosława lub też Goslara terenów o nazwie Cisek dla zakonu rycerskiego joanitów.
W roku 1241 następuje w obecności biskupa wrocławskiego Tomasza nadanie prawa lokacji wsi Cisek według prawa średzkiego (prawo magdeburskie ukształtowane w Środzie Śląskiej). Nadanie to uprawnia między innymi do połowu ryb i budowy tamy na rzece Odrze oraz zwalnia mieszkańców od powinności książęcych.
Dokument datowany z dnia 8 maja 1241 roku wylicza precyzyjnie wolności i zobowiązania mieszkańcom - kmieciom oraz prawa właścicieli - joanitów (budowa tamy, karczmy i.t.d.).
Od tego momentu rozpoczyna się udokumentowane życie mieszkańców Ciska w ziemi kozielskiej, w obszarze majątków rycerzy joanitów ze znakiem ośmiorożnego krzyża na czerwonym tle w księstwie domu piastów opolsko-raciborskich.
Wymieniony wyżej Kazimierz II jest pierwszym księciem piastowskim, który poddaje w lenno swe ziemie, składając hołd lenny Wacławowi II czeskiemu walczącemu o tron krakowski. Syn Kazimierza II - Władysław, stał się z kolei lennikiem Jana Luksemburskiego - króla Czech, a ziemia kozielska przechodzi pod władanie administracji czeskiej. Druga połowa XIV wieku na ziemi kozielskiej, to rządy piastów oleśnickich.
Druga ćwierć XV wieku to czas wojen husyckich, bardzo wyniszczających ziemię kozielską. Potem wojna między Maciejem Korwinem, królem Węgier a Władysławem Jagiellończykiem synem króla Polski Kazimierza Jagiellończyka.
Tarcia między Jagiellonami ( po tym jak Władysław staje się również królem Węgier) a ostatecznie Kongres Wiedeński
(lipiec 1515 r.) oddają Śląsk pod władanie habsburgów. W tym czasie ziemią kozielską rządzi Jan II Dobry (ktorego
przepiękny nagrobek z piastowskimi orłami znajduje się w bocznej kaplicy protokatedry pod wezwaniem Św. Krzyża w Opolu).
Jest to okres wytchnienia i zasobności dla mieszkańców tych ziem. Po jego śmierci w wyniku traktatu ziemia kozielska a z nią dzisiejsze tereny Gminy Cisek przypadają cesarzowi Ferdynandowi.
Z końcem drugiej połowy XVI wieku ziemią kozielską rządzą ciągle zmieniający się właściciele, a w drugiej połowie tego stulecia tereny te stają się dobrami rodziny Oppersdorf'ów.
W pierwszej połowie XVII wieku koszmar wojny trzydziestoletniej w znacznym stopniu wyniszcza również te ziemie, pustosząc niemal cały Śląsk. Połowa stulecia i druga połowa XVII wieku - to okres władzy Wazów - polskiej dynastii. Potem kolejno posiadłości te przechodzą do rąk szaleckiego roku Gaschin, Kacpera Collonny i Ferdynanda Wolfa. Później ponowne panowanie Habsburgów... i coraz okrutniejsze traktowanie ludzi. Dawni wolni mieszkańcy ziem Ciska i terenów wokół niego tracą wolność. Pańszczyzna staje się ich podstawową normą bytu. Zrywają się bunty zwane chłopskimi. Rok 1741 to początek nowego koszmaru. Fryderyk II - król pruski powiększa strefę swojego panowania po śmierci Karola VI. Wojny prusko-śląskie trwają do 1763 roku. Następuje wzmocnienie strefy własności rodu von Gaschin. Epopea napoleońska przynosi nowe potworności i zniszczenia. Potem wiele lat panowania pruskiego i wojna francusko-pruska. Pierwsza, a w dwadzieścia lat później II wojna światowa przynoszą następne koszmary. Czasy stalinowskie do 1956 roku dokładają swoją cegiełkę.
Mimo tak mocnej, histrorycznej przeszłości stron ziemi kozielskiej gdzie istnieje CISEK, nigdy nie było tu zabytkowego kościoła (zabytkowego, bo wybudowanego w dawnych stuleciach).
Dlatego brak jest tego co gdzie indziej trwa w murach Świątyni i na cmentarzu wokół niej, grobowców, nagrobków i herbów, konkretnych namacalnych śladów przeszłości. Dopiero na początku XX wieku rozpoczynają się działania o wyodrębnienie i utworzenie odrębnej parafii oraz budowę kościoła.
Ale dopiero po I wojnie światowej działania te się materializują.

Ślady osadnictwa przedhistorycznego na tych terenach udokumentowane są w chwili obecnej aż 209 znaleziskami archeologicznymi, z czego 16 % znajduje się w rejestrze zabytków.

Mniej bogato udokumentowane są na terenie gminy Cisek zabytki nieruchome. Do rejestru zabytków architektury wpisanych jest tylko 7 obiektów z łącznie 147 podlegających ochronie konserwatorskiej.

Przewiń do góry